بشار مرغزیبَشّارِ مَرْغَزی، شاعر سده ۴ق/۱۰م بود. ۱ - پیشینهاز تاریخ ولادت، درگذشت و چگونگی احوال وی اطلاعی در دست نیست. هدایت نام او را بشار ضبط کرده است، [۱]
هدایت رضا قلی، مجمع الفصحا، ج۱، ص۴۴۰، به کوشش مظاهر مصفا، تهران، ۳۳۶ش.
ولی بهار برپایه دست‌نویسی به خط سرخوش، نام وی را بشگر می‌داند و معتقد است که نام بشار تصحیف بشگر است و ایرانیان از نام بشار استفاده نمی‌کرده‌اند [۲]
حاشیه، بهار محمدتقی، ج۱، ص۳۷۸، سبک‌شناسی، تهران، ۳۳۷ش.
امکان دارد که این کلمه مخفف بشگرد، یا مرکب از «بش» و «گر» باشد. [۳]
مصفا مظاهر، پاسداران سخن، ج۱، ص۷۰، تهران، زوار.
هدایت این شاعر را به اشتباه با بشار بن برد د ۱۶۷ق/۷۸۳م شاعر تازی‌گوی ایرانی یکی دانسته است. [۴]
هدایت رضا قلی، مجمع الفصحا، ج۱، ص۴۴۰، به کوشش مظاهر مصفا، تهران، ۳۳۶ش.
۲ - اثر ویاز بشار مرغزی تنها یک قصیده ۳۱ بیتی با مطلع «رز را خدای از قبل شادی آفرید/شادی و خرمی رز آمد همه پدید» باقی مانده است. جاجرمی قدیم‌ترین کسی است که به نقل کامل این قصیده پرداخته است، [۵]
جاجرمی محمد، مونس الاحرار، ج۲، ص۴۷۰_ ۴۷۱، به کوشش صالح طبیبی، تهران، ۳۵۰ش.
در حالی که دیگر تذکره‌نویسان به گونه‌ای ناقص آن را ضبط کرده‌اند. [۶]
هدایت رضا قلی، مجمع الفصحا، ج۱، ص۴۴۰، به کوشش مظاهر مصفا، تهران، ۳۳۶ش.
رشید یاسمی نیز این قصیده را از روی جُنگی کهن نقل کرده است. [۷]
رشید یاسمی غلامرضا، «آثار اساتید»، ج۱، ص۵۲۹، ارمغان، تهران، ۳۰۸ش، س ۰، شم.
هر چند از بشار مرغزی جز این قصیده، شعر دیگری نمانده است، اما همین چکامه گواه بلاغت، فصاحت و مهارت او در سرودن شعر فارسی است. [۸]
اداره‌چی گیلانی احمد، شاعران همعصر رودکی، ج۱، ص۵۶، تهران، ۳۷۰ش.
[۹]
مصفا مظاهر، پاسداران سخن، ج۱، ص۷۰، تهران، زوار.
۳ - خمریه‌سرایی مرغزیبشار مرغزی قصیده خود را به پیروی از قصیده خمریه رودکی سروده است و به همین سبب، او را می‌توان از خمریه‌سرایان پس از رودکی و پیش از منوچهری به شمار آورد. شاید بتوان گفت سخن او در خمریات منوچهری مؤثر بوده است. [۱۰]
مدبری محمود، شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان، ج۱، ص۱۴۶، تهران، ۳۷۰ش.
[۱۱]
صفا ذبیح‌الله، گنج سخن، ج۱، ص۷۶، تهران، ۳۳۹ش.
منوچهری در قصیده‌ای که در مدح عنصری گفته، به شاعر بزرگ مرو اشاره می‌کند [۱۲]
منوچهری دامغانی، دیوان، ج۱، ص۷۴، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، ۳۵۶ش.
که به نظر می‌رسد یکی از آنان بشار مرغزی باشد. [۱۳]
مدبری محمود، شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان، ج۱، ص۱۴۶، تهران، ۳۷۰ش.
۴ - فهرست منابع(۱) اداره‌چی گیلانی احمد، شاعران همعصر رودکی، تهران، ۱۳۷۰ش. (۲) بهار محمدتقی، سبک‌شناسی، تهران، ۱۳۳۷ش. (۳) جاجرمی محمد، مونس الاحرار، به کوشش صالح طبیبی، تهران، ۱۳۵۰ش. (۴) رشید یاسمی غلامرضا، «آثار اساتید»، ارمغان، تهران، ۱۳۰۸ش، س ۱۰، شم۱. (۵) صفا ذبیح‌الله، گنج سخن، تهران، ۱۳۳۹ش. (۶) مدبری محمود، شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان، تهران، ۱۳۷۰ش. (۷) مصفا مظاهر، پاسداران سخن، تهران، زوار. (۸) منوچهری دامغانی، دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۵۶ش. (۹) هدایت رضا قلی، مجمع الفصحا، به کوشش مظاهر مصفا، تهران، ۱۳۳۶ش. ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بشار مرغزی»، شماره۴۸۹۰. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
|